Bend trên cây Diatonic Harmonica (P.1)
Dành cho các bro trong Harmonica4U…
Nhiều bạn rất ngại kỹ thuật này vì nghĩ là khó tập, thật ra thì không khó. Phần lớn tập không được đều là do không ai bày nên sai ngay từ đầu hay tệ hơn, được bày nhưng bày sai (như entry này ). Hy vọng tụi em đọc xong thì tập được. Nếu đúng kỹ thuật thì không quá 1 tuần là bend được 1, 2 lỗ, từ từ rồi bend được hết các vị trí khác.
Anh tập bend lỗ 3 (whole step (Người biên tập (NBT): toàn cung, nguyên cung), minor third (NBT: quãng ba thứ, hay là 3 bán cung) + lỗ 6 (half step (NBT: nửa cung)) chỉ mất có 3 ngày à , lý do tại sao thì chút nữa anh nói , chủ yếu liên quan đến gái !
Xin lỗi anh rất hay dùng lẫn lộn tiếng Anh với tiếng Việt do nghề nghiệp + thuật ngữ tương đương tiếng Việt thì quá dài dòng, tụi em cố đọc .
Nội dung giới hạn ở cây Richter Diatonic Harmonica key C, nhưng cách bend là tương tự cho các key và tuning khác!
Anh chỉ test trên 2 cây:
Suzuki Folk Master (cây của anh)
Hohner Blues Harp MS (mượn của thằng em để test, nhất là lỗ 2, cây anh bị hư draw reed lỗ này nên không test được 2 note: F, F#)
Suzuki Folk Master
Hohner Blues Harp MS
Cây Hohner Blues Harp MS rất nhạy, anh chỉ không thích mỗi chỗ lưỡi gà ở vài lỗ không nhạy, nhất là lỗ 6, có lẽ do còn mới, thêm 1 điểm nữa, comb cây này bằng gỗ, lướt không êm + giữ gìn cũng mệt, cái này chỉ là quan điểm của anh !
Khá nhiều người cho rằng comb gỗ thổi nghe hay nhất, anh không nghĩ vậy, mỗi loại comb: gỗ, nhựa (mủ), kim loại có 1 âm sắc khác biệt chút ít mà nếu chỉ nghe thôi thì phải sành lắm mới phân biệt được, mỗi người mỗi ý nên không hẳn âm từ comb gỗ phát ra đã là hay nhất, tùy thuộc quan điểm cá nhân. Hỏi thêm Kienbeo về việc này, vì anh ấy có đủ Harp làm bằng cả 3 chất liệu.
Cũng như đẽo gái, có thằng thích khuôn mặt, có thằng thích body, thằng thích tính tình nên sau cùng đ-ếch hiểu gái đẹp thì phải thế nào! Nói chung gái đẹp chính là gái… đang trong tay thằng bạn , nó buông thì mình vớt, cũ người mới ta, không liên quan gì hết !
Comb gỗ hay bị leak (NBT: rò rỉ hơi), giờ hãng chế tạo họ làm kỹ rồi, nhưng theo thời gian hoặc rớt lên rớt xuống thì không chắc, vệ sinh cây Harp comb bằng gỗ cũng đú (NBT: nhọc nhằn?) hơn!
Việc khắc phục cây comb gỗ bị leak bằng cách nhúng sáp, tuning (Nd: chỉnh âm) (đầu/đuôi reed) khi bị lệch tone, hạn chế âm bị ré ở note cao (dán băng keo giữa reed) anh sẽ chỉ trong entry khác, em nào liều thì cứ làm theo , hư anh không biết, đùa thôi, hư anh… xin lỗi !
Nói vậy chứ comb nào cũng được, chủ yếu còn coi giá tiền, cây Blues Harp MS thổi nghe lớn + ấm hơn so với cây Folk Master (China Anh Hùng). Nhìn bên ngoài cây Blues Harp MS ngầu hơn, gái thấy mấy đứa thổi cây này cũng dễ… hư hỏng hơn, mà chủ yếu còn do người thổi nữa, chỉ chuyện cây Harp đẹp thì chưa đủ chọc thủng áo 2 dây của gái . Cỡ anh Pagoda thì chỉ cần làm dáng thôi thì gái đã ríu hết rồi, không cần thổi! Trường hợp không được như anh ấy thì thôi cố lấy điểm phong cách. May là số lượng gái có thể biết được từ Đô tới Xi có bao nhiêu note thì đếm trên đầu ngón tay, số còn lại chủ yếu phân biệt theo kiểu âm nhạc do thằng này tạo ra “đẹp trai” hơn thằng kia , lỡ đang đẽo gái loại này thì đọc đến đây thôi, không cần đọc tiếp!
Anh cũng test trên cây Suzuki Winner Tremolo W-16, cây này cũng bend (blow-bend lẫn draw-bend) được trên 1 vài vị trí, khác biệt là phải chặn bớt 1 hàng lỗ, cách chặn thì tùy ý:
Dùng lưỡi chặn hàng lỗ dưới
Môi dưới chặn hàng lỗ dưới
Môi trên chặn hàng lỗ trên
Làm sao thì làm miễn thổi được single-note trên cây này !
Anh test thì thấy chặn hàng dưới tốt hơn hàng trên, anh thổi U-Block quen bên Diatonic nên khi test thì dùng lưỡi chặn thuận hơn.
Còn cách thức bend thì giống hệt cây Diatonic, cách thổi thì như cũ, ngậm 1 lúc 2 lỗ. Nói thêm là anh không rành Tremolo nghen, sai thì comment, anh sửa lại, anh test thấy sao thì nói vậy!
Cây Tremolo hoàn toàn có thể thổi thăng/giáng được bằng cách bend ở 1 số vị trí, anh cũng đã đo rất cẩn thận bằng phần mềm Bendometer. Tiếc là lưỡi gà cây này không được thiết kế để bend như cây Diatonic nên lỡ có chuyện gì thì anh xin lỗi (lần nữa) !
Phải luôn ghi nhớ là thổi gãy lưỡi gà thì không có gì là nhục, tán không được gái mới nhục, tán được rồi mà bị thằng khác thổi hay hơn cướp thì là cái nhục lớn nhất. Cần thiết phải lấy gái làm trọng nên đừng tiếc tiền. phần lớn gái đến với ta đều nói là không vì tiền, mà vì tình yêu, nhưng tụi này thì quên nhanh lắm.
Nói là nói cho tụi em, chứ anh thì gái gú mẹ gì được nữa!
Thêm:
Anh thổi Diatonic chủ yếu dùng U-Block, không quen thì rất khó nhưng tạo âm đơn sáng hơn dùng Pucker Embouchure, cũng có thể do anh không quen kiểu này .
Khá nhiều người cho rằng U-Block khó tập, vì nó liên quan đến đặc điểm sinh học của từng người, không phải ai cũng có thể uốn lưỡi thành hình chữ U được. Anh thì anh không nghĩ vậy, vì có thể luyện được, chủ yếu tập cơ lưỡi. Nếu mô tả đúng cách thổi trên cây Diatonic thì không ai dùng từ “thổi/blow”, mà chính xác là “bú/suck” (đừng nghĩ bậy nghe mấy huynh), khi đó bản thân miệng đã tạo thành 1 hình tròn, chỉ cần tựa nhẹ đầu lưỡi lên môi dưới là đã có thể tạo thành hình chữ U, dĩ nhiên, không hoàn hảo cho cách thổi U-Block, nhưng lâu dần sẽ ổn.
Mỗi khi anh “bú” cây Diatonic, thấy rõ cả 2 cái đồng tiền, mà bình thường thì cũng có rồi , bà xã cứ khen miết , việc đồng tiền đó nghe, không phải việc thổi !
Bend là gì?
Đơn giản là cách thức làm giáng, nói cách khác, hạ thấp cao độ của 1 note nào đó. 1 Diatonic Harp chỉ chứa giới hạn những note trong 1 tone nhất định (có khi còn thiếu nữa ), và không bao gồm tất cả note trong 1 chromatic scale (NBT: thang âm đồng chuyển). Bằng cách học để bend 1 note có sẵn, 1 harmonica player có thể mở rộng năng lực của chính cây Diatonic.
Nói 1 cách dễ hiểu hơn bend dùng để thổi tương đối chính xác cao độ những note khi mà đã chỉnh hết giọng này qua giọng khác cho toàn bộ bản nhạc mà cũng không thể thổi được note đó bằng cách thông thường (thổi/hút). Tuy nhiên trên Diatonic, chỉ bend thì cũng không thể thổi đầy đủ 1 chromatic scale, còn phải kết hợp với kỹ thuật over-blow/over-draw.
Nói thêm, đừng lầm giữa bend (blow-bend/draw-bend) và over-bend (over-blow/over-draw) vì trên cây Diatonic đây là 2 dạng kỹ thuật khác biệt, over-bend làm tăng cao độ của note gốc chứ không hạ xuống như bend.
Anh từng nghe rất nhiều người than phiền là không thổi được thăng/giáng, 1 số bạn khác trả lời là thử dùng cảm âm để thổi . Trên cây tone C, 1 khi đã chuyển bản nhạc về giọng Đô Trưởng hay La Thứ mà không đủ note để thổi thì có “cảm âm” mấy cũng không thổi được trừ khi… thổi sai, cảm âm nó không giúp thổi được thăng/giáng vì tính chất vật lý của cây Diatonic là rất rõ ràng. Cảm âm chỉ là 1 kiểu chơi bằng cách nghe rồi thổi lại tương tự thay vì nhìn sheet/tab nhạc. Băng nước ngoài nó hay nói “Playing by the ear” chính là ý này.
Cảm âm cũng có nghĩa là độ cảm thụ bản nhạc từ đó có cách thổi cho phù hợp để truyền cảm xúc đến cho người nghe (cụ thể ở đây là gái), nói chung là chả liên quan gì đến việc thổi được 1 note… không thể thổi được .
Cũng như gái, hiểu gái là 1 chuyện, thề đẽo 1 mình gái cho đến chết là 1 chuyện, còn… đáp ứng được các nhu cầu của gái không thì lại là chuyện khác .
Nhiều bạn cho rằng Harmonica là loại thổi ngẫu hứng, nên đôi lúc không cần thổi chính xác (cho dù là tương đối) cao độ, cái này là ngụy biện!
“Ngẫu hứng” trong các đoạn intro/gian tấu/kết thúc và khái niệm “ngẫu hứng” tìm thấy trong dòng nhạc Jazz, “ngẫu hứng” về tiết tấu, nhịp điệu (xét ở mặt trường độ) trong đờn ca tài tử Nam Bộ hoàn toàn không mang tính chất như việc “ngẫu hứng” này!
Cũng như gái, lấy cớ con nhà lành không mặc nổi áo 2 dây thì anh em phải tự hiểu là gái không có bờ vai đẹp, đừng vội ham hố lao vào rồi gánh lấy hậu quả nghìn năm!
Bend sau cùng chỉ là 1 effect, rất khó để bend được đúng cao độ của note cần thổi, âm sắc cũng có chút khác biệt so với những note không bend.
Thử lắng nghe Tinus Koorn thổi đầy đủ chromatic scale 3 quãng 8 trên cây Diatonic, rất ít harmonica player có thể làm được điều này:
Âm thanh tụi em đang nghe là từ cây Hohner Meisterklasse MS đã được độ lại khá nhiều (làm Gapping (NBT: chỉnh khe lưỡi gà), Arcing (NBT: chỉnh độ cong của lưỡi gà), Waxing the Rivet End (NBT: gắn sáp cho đầu lưỡi gà có đinh tán), Embossing (NBT: làm bẹt cạnh lỗ lưỡi gà)), chủ yếu cho dễ thực hiện kỹ thuật over-blow/over-draw.
1 effect tạo color rất đặc trưng cho cây Harmonica là unbend từ note bend lên note gốc hoặc ngược lại, có thể kết hợp mở/đóng tay. 1 số bài của anh Pagoda thí dụ Auld Lang Syne dùng kỹ thuật “Dip Bend” này trên vài note , nghe tiếng “éo” rất ngộ.
Làm sao để biết mình bend đúng?
Có 10 cách :
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe
Nghe
Nhờ người khác nghe
Dùng phần mềm Bendometer (down từ http://www.harpsoft.com) để đo, dùng được vài lần thì phải đăng ký bằng cách viết email nài nỉ tác giả cho password để dùng (đừng quên gởi email mấy đứa định dùng khi login + than thở là sinh viên nghèo nhưng hiếu học, anh thì email anh nói thẳng vì gái muốn nghe bend, không bend được, mất gái).
Nhớ cài JRE (Java Runtime Environment) trước khi chạy vì Bendometer viết bằng Java. phần mềm thuộc dạng Donationware nghĩa là thấy hay thì trả tiền, muốn trả bao nhiêu thì trả (gái cũng Donationware thì hay quá ), em nào có lòng, gởi tiền cho anh, anh sẽ gởi lại cho tác giả !
Giao diện phần mềm Bendometer
(còn tiếp)
Harmonica cho người Việt Nam 